Bakan Şimşek: Alım gücünü artırmanın tek yolu enflasyonun tek haneli olması
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Bundan sonra hedef enflasyona göre ücret ayarlaması yapılacak. Ancak çalışanlar hiçbir şekilde enflasyon tarafından baskılanmayacak. Satın alma gücünü kalıcı olarak artırmanın tek yolu var” dedi. Dar segmentler. Yani enflasyonu düşük, tek haneli rakamlara düşürmek.” Şimşek, Orta Vadeli Program’ın (OVP) temel amacının enflasyonu zaman içinde düşük tek haneli rakamlara düşürmek ve orada tutmak olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Strateji ve Bütçe Lideri İbrahim Şenel, Merkez Bankası Genel Başkanı Hafize Gaye Erkan, dün açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) ile ilgili basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
YILMAZ: 2024’TE DEĞİŞİKLİKLERİ GÖRECEĞİZ
Başkan Yardımcısı Yılmaz, OVP’ye ilişkin gerçekçi bir plan olduğu yönünde geri dönüşler aldığını belirterek, “Tabii her plan ve programda olduğu gibi bu program da eleştiriliyor, çeşitli sorular yöneltiliyor. Ama bu düşüncede olan birçok yorumcuyla karşılaştım. Olabildiğince gerçekçi ve doğru olması. Burada önemli olan bu programın uygulanmasıdır. Dünyanın en iyi programını hazırlasanız bile arkasında siyasi irade yoksa bunun bir anlamı olmaz, kalır. Kağıt üzerinde Sayın Cumhurbaşkanımızın dün bizzat bu programı duyurması ve ‘hükümet olarak arkasındayız, destekliyoruz’ demesi bu planın en büyük kısmıdır. Siyasi iradeyle o planda yazılan politikalar ve reformlar tek tek hayata geçirilecek. Tabii ki her şey bir anda olmayacak. Bildiğiniz gibi 3 yıllık bir süreçten bahsediyoruz. Ama özellikle önümüzdeki 2024 yılında değişiklikleri hep birlikte göreceğiz” dedi.
‘BÜYÜMENİN YAPISI DEĞİŞİYOR’
Yılmaz, programdaki büyümenin belli oranda azaldığını vurgulayarak, “Son 20 yılda ortalamamız 5,5 idi, önümüzdeki 3 yılda da ortalama 4,5 öngörüyoruz. Dolayısıyla bunda bir büyüme oranı var” dedi. 20 yıllık büyümemizin 1 puan altında planlıyoruz. Öte yandan büyümenin kompozisyonu da değişiyor.” “Büyümeyi tüketim odaklı, iç talep odaklı bir büyüme olarak gerçekleştirebileceğiniz gibi, yatırım, üretim ve ihracat odaklı bir büyüme olarak da gerçekleştirebilirsiniz. Planımıza baktığımızda yatırımların katkısının, Büyümemizde dış talebin katkısı, ihracatın katkısı daha fazla. Dolayısıyla büyüme geçmişe göre daha yüksek. “Bir ölçü daha düşük. Daha da önemlisi büyümenin kompozisyonunun değişmesidir. Dolayısıyla farklı kaynaklardan gelen bir büyümeden bahsediyoruz. Bu anlamda enflasyonun amacımıza göre dengelendiğini söyleyebilirim. Büyümenin kompozisyonu enflasyonu artırıcı değil tam tersine enflasyona katkı sağlayan bir çerçevede şekilleniyor.” dedi.
ŞİMŞEK: BAŞKANIMIZIN DESTEĞİ TAM
Bakan Mehmet Şimşek, OVP ile ilgili olumlu tepkiler aldığını belirterek, “İnandırıcı, iç tutarlılığı olan, gerçekçi bir çerçeve olarak görülüyor. İster enflasyonla mücadele programı olsun, ister maliye politikası olsun, Sayın Cumhurbaşkanımızın tam desteği var. Biz vermiyoruz.” sadece hissedin, görüyoruz, en ufak bir tereddüt yok.” “Hayır. Gereken neyse onu yaparsak bu programı değerlendirmeniz faydalı olur” dedi.
İhracata çok güçlü destek vereceklerini belirten Şimşek, “Yatırımlara, ihracata çok güçlü destek vereceğiz. Dolayısıyla burada yeni bir dengelenme var. Bu dengelemenin doğası gereği, eğer bir yumuşama olacaksa” dedi. İç talep, cari enflasyon baskısı azalacak, cari açık azalacak, cari açığın azalmasıyla birlikte finansal, istikrar açısından Türkiye’ye fon akışı açısından olumlu bir döngünün ortaya çıkacağını görmemiz gerekiyor. Programımızın felsefesi Türkiye’nin olumlu bir döngüye gireceğidir. O nedenle bir geçiş dönemi öngördük. Şu anda o geçiş dönemindeyiz. Şu ana kadar da “Türkiye’nin bu süreci yakalayabileceğine inanıyoruz” dedik. Bu olumlu döngü 2024’ün ikinci yarısı itibarıyla çok güçlü. Küresel koşulların da buna uygun olacağına inanıyoruz” dedi.
‘DEĞİŞİM REJİMİNDE DEĞİŞİKLİK YOK’
OVP kapsamındaki yüksek kur tartışmalarına ilişkin Şimşek, “Asla bir kur hedefimiz yok. Yani ne programda ne de başka bir şekilde bir kur hedefimiz yok. Ancak” İşin doğası gereği kişi başına düşen milli gelir rakamlarını dolar bazında verecekseniz bir varsayımın olması gerekir, OVP’de de Aslında yapılan budur, bu genel olarak kurallı bir harcamadır Eminim burada arka planda normal bir geçiş dönemine ilişkin bir varsayım vardır, sonrasında farklı bir varsayım da olabilir, bu olağan ortalama döviz kurlarına göre döviz kurunun yıl boyunca doğrusal bir seyir izleyeceğini varsayarsanız, Yanlış bir varsayımda bulunuyorsun. O zaman yaptığın analiz de yanlış. “Olabilir. Temel prestij açısından burada hiçbir amacımız yok. Dolayısıyla döviz rejiminde bir değişiklik yok” dedi.
‘YATIRIMCI TOPLANTILARINA BAŞLADIK’
Bakan Şimşek, yatırımcı toplantılarına başladıklarını belirterek, “Cuma günü G-20’ye gidiyoruz. Sonra Almanya’ya gidiyorum. Birleşmiş Milletler’in yıllık toplantıları için Cumhurbaşkanımızla birlikte New York’a gideceğiz. Ardından da” dedi. Muhtemelen Londra’da bir toplantı yapacağız, gerisi de gelecektir.Asya, Orta Doğu yani ulaşamadığımız, diyalog kurmadığımız bir yatırımcı düşünemiyoruz.Yani sonuna kadar Yıl içerisinde derecelendirme kuruluşlarıyla, kredi derecelendirme kuruluşlarıyla, her türlü patronla, yatırımcılarla, aynı zamanda doğrudan yatırımcılarla da güçlü bir diyaloğumuz var.”Belirli ülkelerin yatırımcılarıyla bir araya gelmeye başladım. Almanya’nın en büyük 50 şirketinin CEO’ları ve CFO’larının katılacağı 3 günlük bir etkinlik düzenlenecek. Türkiye’yi konuşup döneceğiz” dedi.
‘KALICI ENFLASYONLA DÜŞMENİN YOLU YAPISAL DÖNÜŞÜMDEN GEÇER’
Bakan Şimşek, kalıcı refah için verimliliğin artırılması ve kaynakların etkin kullanılması gerektiğini belirterek, “Yani enflasyonu kalıcı olarak düşürmenin, cari açığı kalıcı olarak iyileştirmenin yolu yapısal dönüşümden geçiyor. Dolayısıyla bunun en değerli bileşeni de bu. Program planlanan verimliliği artıracak ve cari açığı azaltacaktır.” “Bunlar vergide adaleti artıracak, kayıt dışılığı azaltacak reformlardır. Bu reformların hepsi var, çok net bir şekilde ortaya konmuş ve bir takvime bağlanmış. Bu çok önemli bir boyut.”
Şimşek, işverenlerin de katkı sağladığı yeni bir bireysel emeklilik modeli öngördüklerini belirterek, “Amaç tasarrufları artırmak, sistemde kalış süresini artırmak ve doğal olarak fon fiyatını artırmak. Bunu yapabilirsek kamuyu artıracağız. Bütçe disiplini ile zamanla tasarruf sağlayacağız. Öte yandan çalışanlarımızın uzun vadeli tasarruflarını artıracağız. “Tasarrufu onların doğal refahı için teşvik edip yönlendireceğiz. Özetle bu yeni sistemin amacı sistemdeki fon miktarını artırmak, sisteme girenlerin kalış süresini artırmak, patronlara destek olacak bir model olmaktır” dedi.
‘ÜCRET DÜZENLEMELERİ HEDEF ENFLASYONA GÖRE YAPILACAK’
Şimşek, önümüzdeki dönemde OVP’nin bakış açısını güçlü bir şekilde destekleyeceklerini vurguladı. Ücretlerle ilgili bir değerlendirme yapan Şimşek, “Bundan sonra hedef enflasyona göre fiyat ayarlaması yapılacak. Ancak çalışanlar hiçbir şekilde enflasyon tarafından baskılanmayacak. Çünkü enflasyonla dengeli bir yaklaşım sergilememiz gerekiyor. ve enflasyonla mücadele süreci. Ancak belli kesimlerin durumunun iyileştirilmesine yönelik bütçe fırsatları aslında buna göre tasarlanıyor. Gerekli adımlar atılıyor ama o bütçe disiplini içinde kalarak. Dar kesimlerin satın alma gücünü kalıcı olarak artırmanın tek yolu var. Yani enflasyonu düşük tek haneli rakamlara düşürerek. Ve bu programın asıl amacı da enflasyonu zaman içinde düşük tek haneli rakamlara indirip oraya ulaşmaktır” dedi.
‘VERGİ DENETİMİNİ GÜÇLÜ BİR ŞEKİLDE DEVAM EDECEĞİZ’
Şimşek, programın amacının yapısal dönüşüm ve reformlarla cari açığı cari fazlaya dönüştürmek olduğunu ve bunu başaracaklarını söyledi. Programda vergi gelirlerindeki artışa dikkat çeken Şimşek, “2023 yılında vergi gelirlerinin tahmini gerçekleşmesi milli gelire oran olarak yüzde 16,8’den yüzde 18’e çıkıyor. Yani yüzde 1,2 oranında ilave bir artış var. Bu artışın kaynağı nedir?” “Bu yıl temmuz ayında gelir artırıcı tedbirler aldık. Bu tedbirlerin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2024 yılında yüzde 2,2’nin üzerinde olacak. Yani bu bir kaynak. İkinci konu ise geldiğim günden bu yana, Gelir idaresine bugünkü tahsilat ve tahakkuk oranlarını kabul etmeyeceğimi söyledim ve bu oranları yüzde 90’ların çok üzerine çıkarmak için ne gerekiyorsa yapacağımızı açıkça ifade ettik. Bu nedenle gelir yönetimi performansının iyileştirilmesi gerekiyor. Buradaki tahsilat ve tahakkuk oranlarını artıracağız. Vergi denetimini de çok güçlü bir şekilde sürdüreceğiz. Yani sahada olacağız. Özellikle kayıt dışılığın yaygın olduğu bölgelerde tüm imkan ve araçlarımızı seferber edeceğiz. 2024 yılı için öngördüğümüz gelir tahminlerinin gerçekçi ve dengeli olduğunu net bir şekilde söyleyebiliriz. Vergi reformu yapacağız. Şu anda planlanan eylem planına bakarsanız vergi reformu neredeyse her alanda konuşulan bir konu. Umarım mümkün olur. Gelecek yılın başından itibaren bunları Meclis’e göndereceğiz” dedi.
‘ÜCRET ARTIŞLARI YÜKSEK OLACAK’
Bu yılki enflasyon farkı yüzde 65 olursa fiyat artışlarının çok yüksek seviyelerde olacağını dile getiren Şimşek, “Yani gelecek yıl memur maaş artışları neredeyse enflasyonun çok üzerinde olacak, neredeyse bunu hesaba katarsak. bu seneki enflasyon açığı.Dolayısıyla hiçbir dönemde ne asgari ücret ne asgari ücret.Biz emeklilerimizi, memurlarımızı enflasyona ezmedik ama reel ücretlerin çok yüksek olduğu 2002-2023 döneminden bahsediyoruz. artıyor” dedi.
ERKAN: ENFLASYONU KONTROL EDECEĞİZ
Merkez Bankası Başkanı Erkan ise enflasyon beklentilerinin sabit olmadığı dönemlerde döviz kurundaki artışın geçişkenliğinin daha yüksek olduğunu belirterek, “Şu anda böyle bir geçiş döneminden geçiyoruz. Ancak enflasyonla birlikte” dedi. Kararlılıkla sürdürdüğümüz sıkılaştırıcı para politikasının 2024 yılında meyve vermesiyle iç talebin arza yakın bir seviyeye ulaşacağını ve bunun enflasyon beklentilerini kontrol altına alacağını öngörüyoruz.Ayrıca yıl genelinde enflasyon ve döviz kuru hareketlerindeki oynaklıklar, özellikle geçiş dönemlerinde yıl sonu ve yılsonu hesaplamalarında ciddi farklılıklar gösterebilmektedir.Fiyatın üzerinde olan bazı fiyatların değişim olarak bakıldığında düşmesi söz konusu olabilir. Her ay için yıldan yıla” dedi.
‘ENFLASYONLA DÜŞÜŞMEYİ SAĞLAMAK İÇİN NE GEREKİYSE YAPACAĞIZ’
Erkan, Merkez Bankası olarak enflasyonda belirgin bir iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma sürecini tüm imkanlarıyla sürdüreceklerini kaydetti. Erkan, sadeleşme sürecini sürdürerek Türk lirasını güçlendirecek adımlar attıklarını belirterek, “2024 enflasyon hedefi patikamıza ilk tasarladığımızdan daha gecikmeli olarak yerleşme riski olsa da, biz bunu yapmaya hazırız” Bu kapsamda fiyat ve tedbirde tüm ayarlamalar zamanında ve etki analizi ışığında hayata geçirilecek.Faizi 650 baz puan artırdık, 250 baz puan artırdık. “Daha sonra 750 baz puan artırdık. İlk aşamada artırdığımız 650 baz puan yüksek bir artıştı. Daha fazla artırdığınızda ise makro ihtiyati çerçeve bağlayıcı oluyor.” Makro ihtiyati çerçevenin hem niceliksel sıkılaştırma hem de seçici kredi sıkılaştırması ve sadeleştirmesi daha etkin hale getirilecek. Bu bütünsel yaklaşımla gerektiği ölçüde ve gerektiğinde mali sıkılaştırmaya devam edeceğiz” dedi.
‘HEDEFİMİZ TL’Yİ GÜÇLENDİRMEK’
Merkez Bankası rezerv biriktirmeye devam ettiklerini belirten Erkan, “Bu Döviz Korumalı Mevduat düzenlemesi, sadeleşme sürecindeki amacımızın Türk lirasını güçlendirmek olduğunun göstergesidir. Yani daha fazla paraya geçişi sağlamak için alınmıştır. Türk lirasını enflasyon beklentileriyle daha uyumlu hale getirmek için bu ileriye doğru atılmış bir adımdır. Bu adımla birlikte mevduat faizlerinin de yükseldiğini görüyoruz. Amacımız, Döviz Korumalı Mevduat dengesinin şu anda itibarı ile yatay seyretmesi, bunun da dengenin giderek azalması sürecinde Türk lirası enstrümanlara ilginin artmasıyla gelişen nakit istikrarı sayesinde gerçekleşmesidir. Sakin ama kararlı bir stratejiyle ilerleyeceğiz. KKM” dedi.
‘MTP DÖNEMİNDE DİJİTAL PARA ÇALIŞMALARIMIZI TAMAMLAYACAĞIZ’
Erkan, dijital para çalışmalarının 3 aşaması olduğunu belirterek, “İlk aşama çalışması 2022’de başladı ve geçtiğimiz aylarda sona erdi. Şu anda ikinci aşamaya hazırlanıyoruz. İlk aşamada çalışmalarımıza ilişkin bulgularımızı yayınlayacağız. Dijital Türk lirası çalışmalarımızı OVP döneminde tamamlamayı planlıyoruz. “Bu projede teknoloji açısından bir vizyon anlatmak istersem dijital para teknolojilerinin ihracatı da konu olabilir. Bu bağlamda kelimeler. Bu anlamda ülkemizin hem donanım hem de yazılım ihracatı yapması mümkün olacaktır. Orada kamu-özel işbirliğinin olduğu dinamik bir yapı çok önemli” dedi.
